Bewaking gezondheid werknemers; een overzicht

Essentieel: de gezondheid van uw werknemers.

De voortgang en de kwaliteit van uw bedrijf of instelling steunt erop. Natuurlijk laat u het ziekteverzuim begeleiden door een arbodienstverlener. Er is nog veel meer mogelijk: tégen ziekteverzuim en met directe werking vóór gezondheid van uw medewerkers en uw organisatie.

Een overzicht.

•  PAGO, Periodiek ArbeidsGezondheidskundig Onderzoek

De werkgever is verplicht dit regelmatig aan te bieden aan z’n werknemers. Het gaat om een onderzoek “.. dat erop is gericht de risico’s die de arbeid voor de gezondheid van de werknemers met zich brengt zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken”, zo zegt artikel 18 van de Arbowet. Het wordt uitgevoerd door of onder verantwoordelijkheid van een bedrijfsarts. Gangbaar is het om het eens per vier jaar aan te bieden, en vaker aan oudere werknemers. Daarnaast geldt voor bepaalde risico’s de plicht tot aanbieden van zo’n onderzoek voorafgaand aan de eerste (mogelijke) blootstelling aan het risico. Ook zijn er onderzoeken verplicht vanuit andere dan de arboregels: bijvoorbeeld de regelmatige check op het gezichtsvermogen van beroepschauffeurs – zulke werknemers zijn ook verplicht het onderzoek te ondergaan.

Geen twijfel meer mogelijk aan nut

De PAGO-plicht kwam in de Nederlandse arboregels vanwege de EU. In het verleden werd soms getwijfeld aan het nut. Is het zinvol kantoorwerkers te onderzoeken? Daar zegt iedereen volmondig ja op sinds we weet hebben van de schade door werkdruk, psychosociale arbeidsbelasting en veel zitten. Ook zo’n vraag: is een PAGO eigenlijk niet onnodige medicalisering? Experts en veel werkgevers zeggen daar nee op: het is vroege preventie, hoogst belangrijk voor voorkómen van ziekte, uitval en eventuele aansprakelijkstelling. Nederland is inmiddels opgeschud wat betreft de risico’s van gevaarlijke stoffen; denk aan Tata en Chemours. De Arbeidsinspectie is hoogst alert wat betreft de PAGO-plicht waarover het Arbobesluit specifieke bepalingen heeft: zoals jeugdige werknemers, nachtarbeid, kankerverwekkende en andere gevaarlijke stoffen, biologische agentia.

•  PMO, Preventief Medisch Onderzoek

Het wettelijk verplichte PAGO is beperkt tot gezondheidsrisico’s door het werk. Een PMO is breder. De werknemer krijgt (ook) advies voor zijn gezondheid los van het werk. De werknemer wordt geholpen bij kwesties van leefstijl, zoals dreigend overgewicht. Hij krijgt advies, verwijzing en eventuele begeleiding binnen de organisatie voor z’n probleem – in zijn eigen belang, maar de werkgever heeft uiteraard ook voordeel bij behoud of verbetering van gezondheid. Het PMO blijkt zinvol om bij werknemers vroegtijdig problemen te onderkennen zoals een verslaving of schuldenproblemen. De termen PAGO en PMO worden overigens vaak door elkaar gebruikt.

•  Open consult

Stel u voor: een medewerker in uw organisatie denkt erover te solliciteren naar een hogere functie. Die is wel stressvol. Bij wie kan deze medewerker terecht voor vragen of hij dat met zijn gezondheid aan kan? Dat kan het beste bij de bedrijfsarts! Artikel 14 van de Arbowet verplicht de werkgever aan z’n mensen de mogelijkheid te bieden tot consultatie van de bedrijfsarts over “gezondheidskundige vraagstukken in verband met de arbeid”. Dit ook zonder dat er sprake is van ziekteverzuim. Tijdig advies vragen kan ziekteverzuim helpen voorkomen. Het open consult – ook wel arbo- of open spreekuur genoemd – past bij de moderne opvattingen over duurzame inzetbaarheid. Van de werknemer mag een actieve opstelling worden verwacht voor z’n toekomstperspectief in het werk, en de werkgever geeft een faciliteit daarvoor.

•  Onderzoek met vragenlijst werkvermogen

Er bestaan vragenlijsten over gezondheids- en andere kwesties van werknemers. De ingevulde lijsten geven mede een redelijke voorspelling over de kans op lang ziekteverzuim. Onlangs werd dat nog weer wetenschappelijk aangetoond. Onderzoekers van onder andere het Duitse Bundesanstalt für Arbeitsschutz und Arbeitsmedizin lieten gedurende vijf jaar 2426 werknemers regelmatig een vragenlijst invullen. Wat bleek? Een (zeer) goed werkvermogen gaat gepaard met minder uitval uit werk door lang ziekteverzuim, werkloosheid en arbeidsongeschiktheid of vroegpensioen. Tijdig investeren in werkvermogen kan dus veel malaise voorkomen. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk na te gaan wie er in ieder geval actief opgeroepen zou moeten worden voor een PAGO/PMO: mensen bij wie wat extra’s het verschil zou kunnen maken.

Duur?

De inzet van een bedrijfsarts is inderdaad niet goedkoop. Echter, in de praktijk wordt een groot deel van het werk in gezondheidsbewaking gedaan door arboverpleegkundigen en anderen onder de verantwoordelijkheid van een bedrijfsarts. Informeer eens bij uw arbodienst over de mogelijkheden.

Het genoemde onderzoek werd gepubliceerd in het Amerikaanse Journal of Occupational and Environmental Medicine

https://journals.lww.com/joem/abstract/9900/work_ability_and_work_nonparticipation__a.465.aspx